RỪNG MẮM
Đất nước Việt-nam cứ mỗi năm dài thêm ra được độ chừng 20 thước vì được bồi bởi đất phù sa của giòng sông Cửu-Long tại vùng Năm Căn, Cà Mau...
Vùng đất mới được bồi thêm vì quá gần Biển Đông nên đất còn chứa nhiều "nước mặn phèn chua" vì vậy không một loại cây nào có thể sống được ngoại trừ cây Mắm.
Cây Mắm làm nhiệm vụ hút hết "nước mặn phèn chua" rồi gục chết và làm phân bón cho một loài cây khác là cây Tràm.
Cây Tràm làm tiếp nhiệm vụ được giao là hút sạch "nước-mặn + phèn-chua còn sót lại" và giữ nước do những cơn mưa mùa và nước ngọt từ giòng sông Cửu-long + biển-hồ Tonlésap chảy ngang qua trước khi xuôi giòng ra biển.
Vài trăm năm sau những người di dân đã đến vùng đất này, thấy đất đã thuần có thể trồng trọt được nên kéo nhau đến định cư và bắt đầu khai-hoang chặt bỏ cây Tràm để trồng trọt sinh sống.
Dân khai hoang lúc đầu lưa thưa, năm ba người, nhưng càng về sau càng đông và những Ruộng Lúa + Vườn Cây ăn trái đã thành Trù-phú như hôm nay chúng ta đã thấy...
Trước năm 1975, khi đi hành quân ngang qua cánh đồng mênh mông lúa chín và xa xa là những vườn cây ăn quả, tôi lặng người sửng sờ trước một cái trũng nước rộng đường kính độ chừng vài chục thước, và thấy còn sót lại năm ba cây Mắm bên cạnh gần chục cây Tràm dưới đáy trũng nước u buồn, xa xa là vườn cây xanh mát, xung quanh là cánh đồng lúa chín reo vui và tôi ngậm ngùi cất bước...
Tâm Nghĩa - Lê Hữu Đàng
THE FRONTIER FOREST
Viet Nam, our beloved homeland, gets a bit longer every year, about 20 meters or so because of alluvial deposits from the Mekong River in Ca Mau, the Southernmost part of the country.
Due to its close proximity ot the East Sea, the new land contains high level of "alum salt water" or salinity level and thus are unable to sustain plant life, excepted for Cây Mắm.
Cây Mắm extracts the "alum salt “ or salinity out of the water and then died to become fertilizer for other crops – Cây Tràm.
Cây Tràm then does the remained task of cleaning up the leftover salty water that. It also holds rain water and keep the fresh water from the Mekong River, which originates from Tibet and run through Biển Hồ - Tonlesap in Cambodia before flowing out to the sea in Vietnam.
For hundreds of years afterward, the immigrant has come across this land and seen that it was tillable and thus they settled down and began cleaning the land, chopping down Cây Tràm for more profitable farming.
The settlers are thin at first, four or five people, but many would come later to plant prosperous rice fields and orchards seen today.
Before 1975, when marching through the vast fields of grain and the orchards at distance, I was stunned to witness a still ponds that has a few Cây Mắm leftover with a dozen or so Cây Tràm side by side stand in endless time. Nowadays, the land is as green as a mat, surrounded by orchards and the dancing rice fields, and I mournfully walked-on by.
Translated by Phe Bach