BÓNG MÁT
Ngô Kỳ Điệp
Mất mẹ đời con như lá úa
Xuân về con ngỡ xuân chưa sang.
Xuân về xuân của riêng thiên hạ
Con mất xuân rồi đâu có xuân.
Minh Viên
Từng cơn gió bấc thổi qua lớp phên mỏng lùa vào trong chăn, mang theo cái lạnh tê buốt trong mùa biển động. Nó giật mình thức dậy trong bộ đồ mỏng vá nhiều chỗ. Người nó run lên, đôi môi tím dần, hai hàm răng đánh khớp vào nhau cầm cập không ngừng. Ngoài khơi biển từng cơn sóng lớn đục ngầu lao vội vã vào bờ như phá tan màn đêm tăm tối. Con Mực nằm co ro nơi góc nhà bác Năm bỗng tru lên một hơi dài thật dài rồi tắt lịm sau lằn chớp sáng rực góc trời tây. Những tia chớp lập lòe, ẩn hiện đuổi nhau trên không bỏ lại đằng sau những âm thanh vang rền ghê rợn.
Trời trở gió mạnh. Mưa ào ạt trút xuống. Cây đòn xóc trấn miếng phên nhỏ sau hè bếp bị gió vật ngã va vào thành ảng làm chiếc gàu sắt rơi xuống kêu choảng lên một tiếng. Nó hốt hoảng ngồi bật dậy vớ lấy cái nón lá đội lên đầu rồi chạy u ra ngoài xem chừng cái ảng nước bị bể không. Cái ảng nước nhỏ xài đã lâu năm, cát sạn bên trong bắt đầu rã ra từng hạt đọng dưới đáy. Nó quý cái ảng này hơn bất cứ vật gì khác vì năm xưa chính tay mẹ nó xin xi-măng về làm lấy. Lằn chớp ngoằn ngoèo nhoáng lên soi rõ cái ảng nước còn nguyên.
Vào đứng nơi xó bếp một chặp, nghĩ răng, nó lại chạy ra nghiêng cái ảng cho nước chảy rồi gắng sức lăn dần vào bên trong. Chờ một hồi cho ráo nước trên người, nó yên tâm vào giường phủ chăn lên ngực nhìn hai đứa em chập chờn ngủ trong cơn lạnh. Thỉnh thoảng thằng Út lại rùng mình một vài cái khi tiếng sấm xẹt ngang trời. Nó đưa mắt nhìn quanh căn nhà tìm vật gì che bớt gió cho đỡ lạnh. Tấm phên nó thường dùng chắn gió đã bị rách toạt sau cơn bão tuần trước. Nó chợt nhớ đến chiếc chiếu bông của bác Năm, người hàng xóm cho nó hôm trước. Nó vội chồm người xuống giường lôi ra đắp cho hai đứa em và nó. Có được một ít hơi ấm thằng Út duỗi chân ngáy khò. Đêm nay nhờ chiếc chiếu cũ mà anh em nó yên giấc. Con Ba và thằng Út khỏi phải trằn trọc, rùng mình mỗi lần gió bên ngoài lồng vào.
Hình dáng gầy gò của mẹ cứ thoáng hiện trong tâm trí nó hằng đêm. Một cái ảng nước cũ kỹ, một chiếc nón lá rách, một cây chổi đã cùn tất cả đều gợi lên hình bóng của mẹ. Nó coi những thứ ấy như những báu vật mà mẹ đã để lại. Đêm nay, gió lạnh tràn về làm cho cõi lòng nó trống vắng và nhớ mẹ nhiều hơn, nhớ đến da diết. Nó nhủ thầm như tâm sự cùng mẹ đâu đây: “Phải chi mẹ còn sống, anh em con chẳng bị lạnh và thiếu mặt như đêm nay. Những mùa đông năm trước, nằm bên mẹ, anh em con chẳng biết cái lạnh nó lạnh ra làm sao. Chúng con dành nhau ngủ bên mẹ vì lòng mẹ ấm, ấm hơn cả than hồng. Từng hơi thở của mẹ đã sưởi ấm toàn thân chúng con suốt những ngày đông giá buốt.
Năm xưa cũng vì cái ăn, cái mặt của chúng con mà mỗi mùa đông đến mẹ vất vả, cực khổ hơn. Mùa đông ở biển sóng to gió lớn, tôm cá chạy xa bờ, mẹ dầm mưa, dải nắng lam lũ từng ngày trên ruộng rẫy trồng khoai, dăm sắn, gieo mạ cho người. Từng giọt mồ hôi nóng trên vai gầy của mẹ nhọc nhằn đổ xuống cho da thịt chúng con được thơm nồng. Lưng mẹ mỏi mòn cong cho từng hơi thở chúng con được bình an trong giấc ngủ. Mắt mẹ sâu, da mẹ xanh xao cho tiếng cười đùa chúng con trong suốt như pha lê. Mẹ mới ngoài ba mươi mà tóc mẹ đã bạc trắng và thưa. Mẹ chăm lo, thương yêu chúng con đến hơi thở sau cùng của mẹ.”Đêm hôm đó gió trời se lạnh, mẹ con quây quần bên nồi khoai xôi sùng sục. Xác mía trong lò nổ lép bếp bay ra thơm ngát. Con Ba thằng Út dành nhau củ khoai lùi nóng hổi từ tay mẹ. Mẹ mang đống quần áo cũ ra khâu chỉ vá lại từng cái quần, cái áo đã rách. Mẹ nhìn chăm từng đứa chúng con vui đùa mà nước mắt mẹ chảy dài. Hôm sau, con mới biết tại răng đêm qua mẹ ôm chặt chúng con vào lòng mà khóc. Mẹ khóc, vì ngày mai chẳng còn ai chăm lo cho những đứa con thơ dại của mẹ nữa. Mẹ khóc, vì mẹ sẽ không đi hết con đường của mẹ dành cho chúng con trong những ngày tới. Như mọi người xung quanh, mẹ mất trong cái nghèo cái khổ. Mẹ mất trong cơn bịnh hoạn thiếu thốn. Mẹ mất sớm chúng con mất tất cả. Chúng con bơ vơ, hụt hẫng giữa cuộc đời sóng gió. Mẹ mãi mãi là bóng mát của cây cổ thụ ngàn năm che chở cuộc đời chúng con”.
Bỗng dưng đôi mắt nó ướt nhòa. Nó đã khóc. Nó khóc không phải vì cái lạnh, cái nghèo đang mang nặng trên vai mà nó khóc vì anh em nó sớm thiếu đi tình mẫu tử thiêng liêng, một thứ tình mà nó chẳng bao giờ tìm kiếm được ở nơi ai trong đời. Nó gục đầu thiếp đi trong tiếng sóng gào, mưa rơi và gió rít bên ngoài.
* * *
Con gà bên nhà chú Tám cất tiếng gáy báo trời sắp sáng. Nó thức giấc bước chân xuống giường nhóm bếp lửa và hâm lại nồi nước chè xanh. Nó đến bàn thờ thắp cho ba má nó cây nhang cho ấm. Uống xong một ngụm nước chè rồi nó đội nón, khoác lên người chiếc áo tơi và tay mang cái bao tời đi lần xuống biển. Nó thường đi vào giờ này để mót những lộn củi lụt từ thượng nguồn trôi xuống. Có khi nó lượm được vài trái bôm, trái lê và cái hộp nhựa đựng bơ đậu phụng từ hải cảng Sơn Trà-Đà Nẵng trôi vào. Nó đi sớm như vậy vì phải về nhà trước khi trời sáng để đón kịp chuyến đò nhì lên nguồn làm rẫy.
Trời hãy còn lạnh. Những đám sương mù dày đặt bay là đà trên mặt đất làm bãi biển tối hơn. Vừa đi nó vừa đọc bài thơ mà chú tiểu chùa Hoa Sơn làng Nam Ô thường đọc cho nó nghe mỗi khi có dịp lên chùa chơi với chú. Nó nhớ mang máng ở khúc sau:
Có những đêm con thiêm thiếp trong mơ
Con mơ thấy hồn con về thăm mẹ
Được ấp ủ trong tình thương của mẹ,
Mảnh hồn con ấm dịu biết bao nhiêu?
Bốn phương trời con tìm kiếm đã nhiều,
Nhưng không có một tình yêu của mẹ.
Vu Lan đến cõi lòng con quạnh quẽ,
Bóng người xưa như phảng phất đâu đây.
Một chiều thu lạnh dâng bát cơm đầy,
Tình nghĩa ấy, mẹ ôi! bao thấm thía.
Phương trời này con ngậm ngùi rơi lệ,
Đức cù lao muôn một trả chưa xong. (1)
Đọc xong bài thơ, nó vòng hai tay lên ngực tìm chút hơi ấm rồi lặng lẽ dọc theo bờ biển Nam Ô đầy sương mù.
Canberra - Mùa Vu Lan
Ngô Kỳ Điệp
_________________
(1) Bài thơ Dâng Mẹ của HT. Quảng Độ