BÓNG DÁNG CỦA BA
Cư sĩ Liên Hoa
(Kính dâng lên hương linh của Ba)
Vu lan đă về. Có những cơn mưa vô t́nh đến, như trêu ghẹo ḷng nguời, sau những ngày nóng bức, oi ả. Trời Hưong Thông (Houston) năm nay, cũng như năm nào, mỗi năm, lại thêm một lần đón mừng Vu Lan.
Mùa Vu Lan năm nào lại chẳng có mưa rơi, những giọt mưa tuôn tràn, có khi là trận mưa rào, có khi là những cơn mưa nặng hột …Nh́n những giọt mưa rơi, ta cứ vô t́nh nghỉ rằng đó những con nuớc từ trên trời cao, không khều mà tự rớt.
Xin nguời là những giọt mưa
rớt từ thuợng cổ, sông ng̣i năm xưa
v́ người là những tấm ḷng
trẻ thơ ngơ ngác, mẹ ôm vào đời… (Minh Thanh)
Trẻ thơ ngơ ngác, mẹ ôm vào đời. Ôm con vào đời để d́u dắt con trên mọi nẻo đường và khi con đủ lớn khôn, buông tay để con tự buớc. Mỗi buớc chân con là mỗi nhịp đập của trái tim của Cha Mẹ. Câu thơ đó đủ phần nào nói lên ư nghiă kỳ diệu, thánh thiện của tấm ḷng Cha Mẹ. Có ai biết những giọt mưa- đó những giọt nuớc mắt ẩn chứa biết bao nhiêu là t́nh thâm của cha và mẹ, đă biến h́nh thành Mùa Vu Lan Báo hiếu. Đó là những giọt nuớc mắt xót xa, âm thầm, cô đơn dơi theo bóng h́nh con từ lúc trong bụng, ra đời, truởng thành và vào đời. Những ánh mắt đó chưa bao giờ và không bao giờ dừng lại theo buớc chân của con- dù con có khôn lớn bao nhiêu hay dù con có vô t́nh hay cố ư quên cha mẹ. Ánh mắt đó vẫn không bao giờ thay đổi. Ôi ! Con của Ba Mẹ và con là tất cả sự thương yêu và hy vọng.
Giật ḿnh thức giấc giữa khuya. Tôi không biết giờ nầy là đă mấy giờ rồi, bụng hơi đói đói, ruột cào. Tuổi thơ của tôi là ăn, ngủ, đi học và vô tư mọi chuyện trên đời. Hơi đâu mà lo âu v́ c̣n bé tí xíu- mới 8 – 9 tuổi mà lị, và cũng chẳng biết phải lo ǵ và cũng chẳng ai thèm dạy cho biết phải lo ra sao. Có nhiều lúc tự coi ḿnh như một người lớn và nói rằng: Tôi là người biết lo nè. Đúng, lo giành ăn vói em, lo ngủ gà ngủ gật và làm biếng…
Tiếng gà gáy lâu lâu cất lên giữa đêm. Có tiếng dế reo vang, có bản hoà tấu đồng tŕnh diển. Gần nơi góc nhà bên phải, có kê cái bàn viết nhỏ. Trên bàn, có một vài quyển sách Pháp, vài quyển vở, cây viết và kế bên là chiếc radio transistor nhỏ. Một cái đèn bàn bằng điện, ánh sáng vàng vọt từ bóng đèn tṛn chiếu hắt ra. Trong bóng tối lờ mờ, không soi tỏ. Bóng một người đang ngồi đó, trên chiếc ghế, lưng quay về hướng tôi, đầu gục trên bàn. Chiếc bóng âm đen, lung lay, di động trên tường . Ai vậy cà! Hay là ma. Tôi vội kéo mền phủ kín đầu v́ sợ con ma nầy sẽ thấy mặt và bắt tôi đi ăn thịt. Im thin thít, tim đập loạn xà ngầu. Ba đâu rồi? Tôi phải kêu ba tôi mới được, chỉ có Ba tôi mới không sợ ma và trị được con ma nầy. Tôi đưa tay sang bên cạnh. Không thấy ba đâu? V́ trong mấy chị anh em, tôi đuợc ưu tiên ngủ với ba.
Kéo mềm lên một chút, chừa lại đôi mắt, nh́n hí hí bóng người đó và chuẩn bị. Nếu con ma đó mà đến tôi, tôi sẽ trùm kín mền lại, dĩ nhiên là qua khỏi đầu. Tôi sẽ gh́ cái mềm lại không cho giựt đi và tôi sẽ la hét lên và gọi ba tôi. Nhưng, con người đó vẫn im lặng. hay là ba ḿnh. Tôi chun ra khỏi mền, vén mùng lên, chui ra ngoài và từ từ buớc đến bên người ngồi đó. Ba! Ba! Ông ngẩng đầu lên nh́n tôi, cười. con ngồi đây với ba. Sao không chịu ngủ? Ông ôm gọn tôi vào ḷng. Tôi rúc vào ḷng ông, đầu dụi dụi. Một hạnh phúc tuyệt vời, an lành, êm dịu bao phủ khắp người tôi. Bản nhạc Pháp sau thời tin tức, từ chiếc radio vang lên nhè nhẹ, du dương. Tôi…
Ba tôi đă đi làm khi tôi tỉnh giấc, không thấy ba đâu. Tôi đă nằm trên giường, không biết ḿnh đă được ẳm qua giường vào lúc nào. Đă quá mà, cần ǵ phải biết. Thức dậy, đánh răng, rửa mặt, ăn sang và sau đó đi học…
Và những ngày kế tiếp và nhiều ngày đều như vậy. H́nh như giữa ông và tôi có kư giao kèo nầy và tôi rất khoái bản hợp đồng nầy. Được ba ôm vào ḷng để ngủ. Sao ba tôi không ngủ trọn giấc trên giường? Sao mỗi buổi tối, ông hay ngồi lặng gục đầu trên bàn để ngủ và để nghe tin tức, để thưởng thức vài bản nhạc Pháp…Tôi cũng không hiểu nữa. H́nh như trong ông có một trời tâm sự, cô đơn. Bên cạnh người vợ, bên cạnh 5 đưá con thơ dại. Ba nhớ quê hương, nhớ nơi chôn nhau cắt rốn, nhớ những kỷ niệm hồi thơ ấu??? Tôi có linh tính như có ǵ không ổn và có niềm chua xót nhẹ nhàng đi vào ḷng, vào đầu óc của tuổi thơ.
Ông đă rời bỏ quê hương Việt Nam, rời bỏ Saigon- nơi ông vươn lên, có sự nghiệp, cơ ngơi v.v…để theo đoàn viễn chinh Pháp qua Lào. Tôi thực sự không hiểu hết tâm sự của ông. Có lẽ ba tôi mất mát quá nhiều trong cuộc đời của ông. Ai cũng có quyền hảnh diện về cha về mẹ ḿnh. Tôi cũng vây. Ông không phải là một nhà chính trị, một nhà nổi tiếng, đầy danh vọng hay là ǵ ǵ khác. Ông chỉ là con nguời b́nh thường và chỉ cho tôi tấm ḷng của ông trải dài theo buớc chân của tôi. Theo thiên kiến của tôi, Ba tôi khác những người cha khác. Ông rất hiền từ, người xấu . nhưng ông là người cha mà tôi thương kính. Đó là những ǵ đẹp nhất mà cuộc đời trao tặng cho tôi. V́ qua đó, trái tim tôi được mở rộng, h́nh ảnh khởi đầu của t́nh yêu và sự hiểu biết, là ḍng sóng mạnh mẽ của tâm Từ bi và Trí tuệ.
Có nhiều người kêu gọi Từ bi và Trí tuệ từ cơi đâu đâu, không ngờ cặp phạm trù nầy luôn hằng sống và thường hiện diện trong mỗi con người. Cha mẹ chính là duyên khởi đầu cho một thân người và là duyên để giúp cho chủng tử của kiếp sống người con h́nh thành. Libido cũng là một phần của truyền trao.
Một nhà văn nói rằng: “Có nhiều người khi cha mẹ c̣n sống th́ thường hay lăng quên, cho đến khi cha mẹ nhắm mắt ĺa đời, th́ mới cảm thấy hối hận, ăn năn. Lúc đó th́ quá muộn, v́ cha mẹ không c̣n nữa.”
Khi viết về cha mẹ, theo thói quen, ai nấy đều cố gắng đưa lên những h́nh ảnh đẹp về Đấng sinh Thành của ḿnh. Riêng tôi, cảm nghiệm về Cha mẹ với hai mặt trái và phải. Bởi v́ cha mẹ tôi là con nguời. Cha mẹ tôi có thể có những cái xấu, có những việc không đẹp, nhưng cũng có nghiă là có những việc rất ư là đẹp, nên thơ, tuyêt diệu. Hai người chính là khởi đầu của sự sinh thành trong tôi để khởi dậy mọi chủng tữ ( tạm gọi là gene). Cái xấu có mặt để tôi nhận diện và tu sửa. Cái đẹp có mặt để tôi làm sinh sôi, nẩy nở và chia xẻ với mọi người. Nhưng nếu không có cái xấu, làm sao tôi có thể biết được cái đẹp và sống với nó.
H́nh ảnh đẹp nhất, nhân bản nhất mà Mùa Vu lan đem lại không phải chỉ tổ chức như là một ngày lễ kỷ niệm, mà chính là giá trị nhân văn đầy nội dung và ư nghiă- tấm ḷng của cha mẹ và sự báo hiếu- là cội nguồn văn minh của nhân loại. Nếu h́nh ảnh của Mẹ như biển cả bao la, tuôn rơi mật ngọt, ôm ấp con thơ, th́ bóng dáng người cha như là núi cao vời vợi, hiên ngang sừng sững giữa bầu trời, che chở cho con. Mùa Vu Lan là để sống với những thực tại nầy và tạo thành hạnh phúc cho con nguời, muôn loài nếu biết sống.…. V́ t́nh yêu nầy đi vào trái tim, vào da thịt, mạch máu và làm con người khác với loài vật. Đó cũng chính là ư niệm chân thật khởi đầu về Từ bi và Trí tuệ và tất cả nền văn minh nhân loại đích thực cũng bắt nguồn từ đây- Đó là cái Tâm.
Trong lịch sử tôn giáo của nhân loại, duy nhất chỉ có Đức Phật là người nói đến chữ Hiếu. “Phụ mẫu tại tiền, như Phât tại thế”. Đó là chân lư quá đẹp và cao siêu, nhân bản.
Thế rồi, vào một ngày đó, tôi ra đi. rời khỏi ṿng tay ấm thân yêu của cha của mẹ. Từ nơi Séno ( Lào ) để về Việt Nam học. Saigon và Lào chỉ khoảng 1 giờ bay, nhưng h́nh như rất xa cách. Chọn sự rời xa nầy để thấy ḿnh lớn hơn và để cảm nghiệm được tất cả tấm ḷng của cha mẹ về mọi phương diện cư xử trong cuộc sống và để thương yêu hơn.
Tuy xa cha mẹ hơn 41 năm, nhưng h́nh ảnh, lời nói, việc làm v.v…của Nguời vẫn là chất liệu ngọt ngào, đơm bông, nở trái trong tôi. Không có những bóng dáng của tấm ḷng đó, cuộc đời những người con sẽ nghèo nàn, thiếu sót, hoang dại.
Trong nghĩa trang của người Việt tại Thủ đô Vientiane (Lào). Thắp trên mộ ba một nén hương. Khói bay lảng văng, xoay ḿnh nhè nhẹ theo gió. Nh́n chân dung của người, ḷng tôi xúc động…Ba ơi! Con đây ba…
Tôi đọc thầm bài kệ:
Ái hà ngàn thước, nuớc sâu
muôn trùng bể khổ, sóng nhào thương ôi
muốn cho khỏi kiếp luân hồi
hăy mau sớm niệm Nam Mô Di Đà
Dịch từ:
(Ái hà thiên xích lăng
khổ hải vạn trùng ba
dục thoát luân hồi
cấp cấp niệm Di Đà…)
Thân tứ đại mượn đă hoàn trả lại. Tấm h́nh chân dung c̣n đó, tuy tàn phai nhạt nhoà theo năm tháng. Ba hiện ở đâu? Khói nhang làm tôi cay mắt hay giọt nước mắt vô t́nh nào đó, chợt rơi xuống. Một nổi niềm cảm xúc khó tả.
Tôi im lặng thật lâu, thật lâu. Mong rằng Ba dù ở cảnh giới nào cũng luôn luôn được gần Phật, gần các Pháp lữ…
mỗi khi tôi nh́n thấy
bông hồng cài áo ai
dù bông trắng hay hồng
xin chấp đôi tay lại
cầu chúc cho những người
diễm phúc c̣n cha mẹ (Minh Thanh).
Ba ơi! Con đây Ba…Câu nói mà ngày xưa c̣n bé, con ngồi trong ḷng Ba vào những đêm khuya khi ba cô đơn, gục đầu trên bàn và im lặng. cái im lặng của bầu trời sâu thâm thẳm của nội tâm. Ba nói rằng: “ Con à! Con là người Ba thương nhất. Ba biết là con sẽ làm nên sự nghiệp tốt và con sẽ là người có hiếu nhất…”