_files/image001.gif)
VIÊN SỎI
Diêu Linh
Ḿnh hoá thân là một viên sỏi, một viên sỏi "vô tri, vô giác". Con người bảo thế. Con người (tự cho) là loài thông minh tuyệt đỉnh cho nên họ "phán" cái ǵ th́ không thể sai được. Không biết ḿnh có "tri giác" hay không, nhưng có một điều ḿnh chắc chắn là ḿnh có "Phật tánh". Ḿnh được "phân loại" vào hàng "vô t́nh chúng sanh", mà đă là "chúng sanh" th́ hẳn nhiên phải có "Phật tánh". Cho nên ḿnh là "một - viên - sỏi - có - Phật - tánh".
Phật tánh là cái tánh "sáng", tánh "thật", tánh "ngộ"... Và ḿnh nhận ra là ḿnh cũng "ngộ" lắm...ngộ từ những câu chuyện "ngồ ngộ", "ngộ nghĩnh" của loài người...Lắm lúc, v́ "ngộ" như vậy, ḿnh đâm ra nghi ngờ "tri, giác" của con người. Nếu họ có khả năng "biết" (tri) như vậy, sao họ không phân biệt được sự khác nhau của loài sỏi chúng ḿnh? Họ bảo "sỏi nào cũng là sỏi cả". Nhưng thật ra, nếu họ quan sát tỉ mỉ th́ loài sỏi cũng có 4 ngàn 8 vạn h́nh tướng, màu sắc và kích thước khác nhau. Nếu được đưa vào kính hiển vi th́ những "đường vân" trên mỗi viên sỏi đều khác nhau. Và v́ khác nhau như vậy, cho nên "căn cơ" của mỗi viên sỏi cũng khác nhau.
Xem ra, "căn cơ" của ḿnh có phần "nhỉnh" hơn chúng bạn. Ấy cũng do ḿnh "thuận duyên" được làm "chứng nhân" của những "hỉ, nộ, ái, ố, ai, bi, lạc" (Thất T́nh) của con người, từ những mẫu chuyện bên bờ hồ này, nơi ḿnh đang cư ngụ.
Có lẽ ḿnh may mắn hơn nên được "an trú" trong bụi lau sậy rất ư là kín đáo và "an toàn", không ai trông thấy được. Nếu không, th́ "số phận" của ḿnh cũng lần lượt như chúng bạn, bị con người dùng để biểu hiện những "cảm xúc" của họ. Và những viên sỏi ấy, theo những "cảm xúc" của con người, cứ thế rơi "tỏm" xuống tận đáy hồ. Không biết những "cảm xúc" kia có tan biến trong ḷng con người khi viên sỏi chạm đáy hồ hay không? Nhưng riêng cuộc sống của những viên sỏi ấy th́ không hề "kết liễu". Nơi ḷng hồ, chúng lại tiếp tục nghe những mẫu chuyện của loài rong rêu và sinh vật dưới nước. Nhưng chắn chắn, sẽ không được "phong phú" và "phức tạp" như những mẫu chuyện loài người.
Và câu chuyện bắt đầu từ…
… Hôm ấy, trời ngả về chiều, ánh nắng c̣n sót lại cuôí ngày rơi nhè nhẹ xuống mặt hồ. Trời không gió. Mặt hồ phẳng lặng.
Nơi ghềnh đá, cạnh bờ lau sậy trú ngụ của ḿnh, có đôi trai gái đang ngồi im lặng hàng giờ. Không khí trầm lắng đến có thể nghe được nhịp tim và hơi thở của họ.Đột nhiên, cô gái cất tiếng phá tan cái tĩnh mịch ấy:
- Sao bạn lại chọn con đường "ngược gịng"?
Người con trai có khuôn mặt thánh thiện và đầy cá tánh, nét trầm tĩnh và an nhiên. Không trả lời vội, anh lặng lẽ cúi nhặt một viên sỏi dưới chân (à há) và ném nhẹ xuống mặt hồ. Viên sỏi chạm mặt nước tạo thành những ṿng tṛn đồng tâm, nối tiếp nhau, lan dần lan dần, to dần to dần…
Anh cất tiếng chậm răi:
- Giống như những ṿng tṛn kia, ḿnh muốn mang tâm hạn hẹp của ḿnh mở rộng ra… hoà vào tâm bao la của vũ trụ.
Im lặng. Những ṿng tṛn trên mặt hồ bắt đầu tan dần, tan dần, ḥa vào nước. Mặt hồ lại phẳng lặng. Viên sỏi bây giờ đă nằm sâu dưới đáy hồ. Viên sỏi tạo ra ṿng tṛn? Hay mặt nước tạo ra ṿng tṛn? Trùng trùng duyên khởi.
Họ ra về.
...
Buổi sáng thật trong lành.Mặt nước như tấm gương phản chiếu bầu trời xanh lơ. Gió hiu hiu lay nhẹ gịng liễu bên hồ. Một cặp t́nh nhân, tay trong tay, dắt nhau ngồi xuống trên ghềnh đá. Cô gái ngồi gỏn lọn như con mèo ngoan trong ḷng chàng trai. Chàng có khuôn mặt thư sinh, đôi mắt to, đuôi mắt dài đa t́nh.
Chàng ṿng tay ôm cô thật t́nh tứ :
- Em là cô gái anh yêu nhất trên đời này.
Nàng nguưt yêu:
- Xí, chàng trai nào mà chẳng nói vậy? Anh chỉ giỏi ngọt cái miệng.
- Em đang có hạt kim cương mà cứ tưởng ḿnh có viên sỏi.
Nghe nhắc đến "thân phận viên sỏi", ḿnh "có tật giật ḿnh" ngay. Ǵ cơ? Chả lẽ "phân thận" của ḿnh lại "thấp hèn" thế à? Không biết hạt "Kim Cương" kia có "tri giác" không nhỉ mà lại được con người "trọng vọng" đến thế?
Chàng trai nhặt viên sỏi gần đấy, móc cây bút từ túi áo, hí hoáy viết "Ngày sau sỏi đá cũng cần có nhau". (hừm, sao không là "kim cương" mà lại là "sỏi đá" ?)
Chàng nhẹ nhàng đặt viên sỏi vào ḷng bàn tay cô gái:
- Đây là nhân chứng cho t́nh yêu của anh dành cho em.
Cô gái nâng niu viên sỏi trên tay, rồi cô gái thả nhẹ viên sỏi xuống mặt hồ, như một điều ước: "Đây là nhân chứng cho t́nh yêu của chúng ta."
Nhịp tim của cô ḥa theo viên sỏi tạo thành một âm thanh khua mặt hồ. Đôi mắt cô lấp lánh màu yêu. Màu pha lê nắng.
Họ ra về.
...
Ba hôm sau, chàng trai có khuôn mặt thư sinh trở lại, lần này không phải với cô gái có đôi mắt màu pha lê mà là một cô gái khác, trẻ trung và nhí nhảnh. Chàng trai tay trong tay với cô gái, đến ghềnh đá quen thuộc… Chàng ṿng tay ôm cô thật t́nh tứ, th́ thầm:
- Em là cô gái anh yêu nhất trên đời này.
"Ha. Câu này quen quen!" Ḿnh bật cười lớn. Chàng trai bất chợt quay ngang. Hú hồn! May mà ḿnh dùng "mật ngữ" của loài sỏi. Nếu không đă bị tóm gọn và quăng xuống hồ, chẳng c̣n được làm "chứng nhân" của những "hỉ, nộ, ái, ố, ai, bi, lạc" của con người.
Cách đấy không xa, phía sau rặng cây to, cô gái đôi mắt pha lê đă thấy và nghe tất cả. Đôi mắt cô không c̣n màu long lanh nắng mà là màu ảm đạm chiều - một buổi chiều không nhẹ nhàng như buổi chiều tĩnh lặng như đôi trai, gái hôm nọ.
...
Ḿnh hóa thân là một viên sỏi, một viên sỏi "vô tri, vô giác". Con người bảo thế. Nhưng đồng loại của họ cũng có người "vô tri, vô giác". Không "biết" hổ thẹn việc ḿnh làm và không "cảm" nhận nỗi đau của người khác. Ít ra, một viên sỏi "vô tri, vô giác" không làm tổn thương đồng loại.
Ḿnh là "viên - sỏi - có - Phật - tánh" . Ḿnh cũng "ngộ" lắm… ngộ từ những câu chuyện "ngồ ngộ", "ngộ nghĩnh" của loài người.
Nếu tái sanh, ḿnh chỉ nguyện:
"Làm thân sỏi nhỏ giữa trần gian
Ta bỏ hoang nhiên dạo xuống ngàn
.....
Một mai thức giấc choàng cơn mộng
Thân từ sỏi đá cũng mênh mông" (*)
________________
(*) thơ Kỳ Phong