|
SUỐT ĐỜI VUN VÉN CỦA TIỀN NHẪN TÂM ÍCH KỶ OAN KHIÊN CHẤT CHỒNG Tịnh Minh soạn dịch từ Pháp Thoại Pháp Cú
Tương truyền rằng tại Xá-vệ có một quan thủ khố tên là A-nan-đa (Ànanda). Ông ấy có 800 triệu bảo vật nhưng vô cùng keo kiệt nên được mệnh danh là Trùm Tích. Cứ hai tuần một lần, ông họp mặt cả nhà, lên giọng trịnh trọng nhắc nhở mọi người, đặc biệt là cậu con trai Mu-la-xi-ri (Mùlasiri) duy nhất của ông, về ba điểm trọng yếu như sau: 1. Đừng cho rằng có 800 triệu bảo vật này là nhiều. 2. Chớ để thất thoát một mảy may tài sản nào của gia đ́nh. 3. Phải luôn luôn ư thức và nỗ lực vun bồi của cải ngày thêm phong phú. V́ rằng: một xu lọt qua kẽ tay, sẽ có ngày gia nghiệp sụp đổ. Cho nên: năng nhặt th́ chặt bị. Và để dễ nhớ, ông cô đọng quan điểm của ḿnh thành một khúc ngâm gọi là kim ngôn di huấn: Xưa nay hương sắc phai màu, Hăy xem đàn kiến chung nhau xây nhà, Ong kia hút mật phấn hoa, Người khôn bồi đắp cửa nhà hiển vinh. Ít lâu sau, ông chỉ cho cậu con trai của ông thấy vị trí năm kho báu, hướng dẫn cặn kẽ cách bảo quản chúng, rồi đột nhiên ngă bịnh và qua đời, để lại một gia sản đồ sộ, đáng được tự hào, nhưng không cách nào xóa hết những vết nhơ tham lam, bủn xỉn. Bấy giờ, gần cổng thành có một ngôi làng với khoảng trên dưới một ngàn gia đ́nh thuộc bộ tộc Can-đa-la (Candàlas) sinh sống, và A-nan-đa được đầu thai vào dạ một phụ nữ dân quê ở đó. Quốc vương, được tin A-nan-đa qua đời, liền triệu Mu-la-xi-ri đến hoàng cung, bổ nhiệm chàng giữ chức thủ khố, thay phụ thân chàng. Dân làng Can-đa-la sinh sống bằng nghề khuân thuê vác mướn, kiếm được đồng tiền cực khổ vô vàn; vậy mà từ lúc cấn thai của người phụ nữ kia, mức sinh hoạt của họ sa sút hẳn đi: kiếm việc rất khó, vật giá gia tăng, đói nghèo lan khắp. Họ thường bảo nhau: - Chúng ta lao động quần quật suốt ngày như trâu ḅ mà cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc, lại có nguy cơ tệ hại hơn nữa chứ! Chắc là có tên mặt trơ trán bóng hay đầu trộm đuôi cướp nào lọt vào cái làng này. - Đừng suy diễn mà tội nghiệp người ta ông ơi! Hay là chúng ta nên đến làng khác kiếm kế sinh nhai. Một thanh niên ra vẻ tự tin, phát biểu. - Thôi em ơi, tội nghiệp cho cái thân già này quá! Qua nghĩ: “Cây khô tưới nước cũng khô, vận nghèo đi tới xứ mô cũng nghèo”. Một ông cụ gầy guộc, ở trần, vận chiếc khố cũ nát góp ư với giọng ảo năo, chán đời. - Đúng! “Gánh nghèo lên đổ trên non, co chân mà chạy nó c̣n chạy theo!” Một người đứng tuổi vừa nói vừa co chân lên như minh chứng cho mọi người thấy. Nhưng rồi họ cũng nhất trí với nhau chia thành hai nhóm, ra sức điều tra sự việc, và cuối cùng đi đến kết luận rằng: - Tên xấu xa khốn kiếp, gieo rắc khổ đau cho dân làng chắc chắn chui vào nhà này. Và thế là họ trục xuất người phụ nữ mang thai ra khỏi làng, vĩnh viễn biệt xứ. Bà ôm thai nhi lên đường với những giọt nước mắt sụt sùi theo từng bước chân vô định. Bà phát nguyện gánh chịu oan khiên, cưu mang ngang trái miễn sao bà được mẹ tṛn con vuông. Bà đă phải chịu cảnh màn trời chiếu đất, đói lạnh rốc người cho đến thời khai hoa nở nhụy. Và, việc ǵ đến phải đến, bà đă sanh được một bé trai. Khốn thay, tay chân tai mắt mũi miệng của em bé không nằm đúng vị trí của chúng. Một quái thai. Một quái vật gớm guốc chưa từng thấy trên đời! Vậy mà, v́ thâm t́nh cốt nhục, mẫu tử thiêng liêng, người mẹ vẫn ôm con vào ḷng với từng lời ru bất diệt. Khốn khổ lắm bà mới nuôi nổi con. V́ rằng nếu bế con theo, bà sẽ bị mọi người nguyền rủa và khó kiếm được bát cháo chén cơm. Nhưng nếu để con ở nhà, nó sẽ bị bơ vơ đói khát, tội nghiệp xiết bao! Có lúc bà ôm con mà ḷng đau như dao cắt, ruột thắt tợ tơ ṿ, thầm trách ông trời sao mà bất công với những người cùng khổ đến thế. Đến khi đứa con tạm đủ trí khôn, biết đi xin ăn, bà đặt vào tay nó một bát sành và nghẹn ngào nói: - Con ơi, v́ con mà mẹ đă phải nếm trải hằng sa tủi nhục, vô số khổ đau. Con ơi, v́ số kiếp đọa đày, mẹ không thể lo cho con được nữa. Con hăy tự nuôi thân bằng cách nương nhờ vào ḷng vị tha nhân ái của mọi người nghe con. Hăy trân trọng và biết ơn từng hạt cơm sợi chỉ của họ nghe con! Bà ôm con khóc nức nở, rồi khoác tay ra hiệu nó lên đường. Thằng bé lang thang xin ăn cùng khắp thôn làng, phố thị. Một hôm, nó đến đúng căn nhà mà nó đă từng làm chủ với tư cách là quan thủ khố A-nan-đa. Nhớ lại tiền kiếp, nó đi thẳng vào nhà một cách tự nhiên, qua ba căn pḥng mà không ai hay biết. Đến khi vào pḥng thứ tư, các em bé trai, con của quan thủ khố Mu-la-xi-ri đang nô đùa, nh́n thấy khuôn mặt quái dị của nó mà thất kinh hồn vía, la khóc thét lên. Mấy cậu gia nhân chạy vào, thấy thằng nhỏ mặt mày khủng khiếp, bèn lớn tiếng quát: - Đồ quỷ, mày phải cút ra khỏi nhà này ngay! Ngó coi, rùng rợn chưa! Vừa nói xong là chúng dần thằng nhỏ một trận đích đáng, rồi lôi nó sền sệt ra khỏi nhà và vất nó trên một đống rác. Ngay lúc đó, trên đoạn đường thiền hành khất thực, Đức Thế Tôn, được Trưởng lăo A-nan theo hầu, đi ngang qua và thấy rơ mọi việc. Quay nh́n Trưởng lăo, Thế Tôn giải thích sự kiện đă diễn ra để giải đáp vấn đề. Động ḷng bi mẫn, Trưởng lăo đích thân mời Mu-la-xi-ri đến gặp Thế Tôn, dân làng thấy thế cũng đi theo và tụ tập rất đông. Gặp Đức Thế Tôn, Mu-la-xi-ri cung kính đảnh lễ Ngài mà ḷng cứ xôn xao thắc mắc không biết có chuyện ǵ hệ trọng. Thế Tôn nh́n thẳng vào đôi mắt của quan thủ khố, hỏi: - Đạo hữu có biết cậu bé bị đánh bầm ḿnh sưng mặt này là ai không? - Dạ không biết, bạch Thế Tôn! Thưa có chuyện ǵ ạ? - Đây là cha của đạo hữu đấy! Quan thủ khố A-nan-đa đấy! - Không thể!?Phi lư! Xin Thế Tôn hiểu cho rằng con đương là mệnh quan của triều đ́nh. Mu-la-xi-ri nghiêm sắc mặt nói. - Ta hiểu. Nhưng sự vận hành của nghiệp lực th́ như h́nh với bóng. Đoạn Thế Tôn đảo mắt nh́n cậu bé, nói: - Này A-nan-đa, hăy chỉ năm kho bảo vật cho con trai của ngươi xem. Cậu bé làm theo lời của Đấng Đại Giác. Mu-la-xi-ri điếng cả người, sụp lạy Đức Thế Tôn với nước mắt nước mũi tuôn trào và không dám đứng dậy. Đức Thế Tôn đưa tay đỡ Mu-la-xi-ri và đọc kệ: Con ta, tài sản ta, Kẻ ngu măi lo xa, Chính ta c̣n không có, Tài sản, con đâu ra. (PC. 62)
|