MỘT THẾ GIỚI TỪ BI
Cư Sĩ Nguyên Giác
Đức Đạt Lai Lạt Ma vừa tṛn 76 tuổi hôm Thứ Tư 06-7-2011, một ngày cũng là khởi đầu cho một loạt buổi thuyết giảng, truyền pháp và hướng dẫn tu học pháp môn Kalachakra cho nhiều ngàn Phật Tử tại vùng thủ đô Hoa Thịnh Đốn.
Giữa một thế giới đầy bạo lực, trọn cuộc đời của ngài chỉ là để biến nơi này trở thành một thế giới từ bi hơn. Ngài bước đi từ cơi nước này qua lănh thổ nọ, nói chuyện từ đại học này qua thiền viện nọ... nơi nơi không phải để chiêu dụ cải đạo, không phải để hăm dọa những ai không theo ngài sẽ rớt xuống địa ngục, mà chỉ để làm cho cơi này trở thành từ bi hơn, để người với người thực sự tôn trọng nhau và yêu thương nhau.
Ḷng từ bi của ngài thể hiện ngay trong cách xử thế đối với cả các chuyển biến tại quê nhà Tây Tạng. Khi những cuộc biểu t́nh xảy ra hàng loạt vào tháng 3-2008 tại Lhasa cũng như tại nhiều thành phố và thiền viện Tây Tạng, khi hàng ngàn vị sư ra phố biểu t́nh, và khi công an Trung Quốc đưa côn đồ trà trộn vào người biểu t́nh để đốt nhà, để đập các cửa tiệm và để làm mất chính nghĩa bất bạo động của Phật Giáo, Đức Đạt Lai Lạt Ma đă yêu cầu tất cả tự chế, hăy ngưng ngay bạo động và nhắc nhở chư Tăng phải sống với ḷng từ bi.
Trong những cuộc phỏng vấn, nói chuyện trước giờ, ngài cũng luôn luôn nhắc về ḷng từ bi, nghĩa là tôn chỉ của yêu thương, tử tế, giúp người.
Những câu nói của ngài thường được báo giới nhắc tới như:
“Đây là tôn giáo đơn giản của tôi. Không cần ǵ tới chùa chiền; không cần ǵ tới triết lư phức tạp. Trí óc của chúng ta đây, quả tim của chúng ta đây, chính là ngôi chùa, ngôi đền của chúng ta; triết lư chính là ḷng từ bi.”
Ngài cũng không đặt vấn đề phải tấn công tôn giáo khác, hay phải hù dọa về h́nh phạt đời sau đối với người khác đạo. Cái nh́n của ngài lúc nào cũng từ bi: “Tất cả các truyền thống tôn giáo lớn đều căn bản mang cùng một thông điệp, đó là yêu thương, từ bi và tha thứ... điều quan trọng là, các thông điệp này phải là một phần đời sống thường nhật của chúng ta.”
Ngôn ngữ tôn trọng các truyền thống tôn giáo khác thật hiếm hoi trên đời này. Chỉ có những người có tâm độ lượng như Đức Đạt Lai Lạt Ma mới gạt bỏ mọi thứ linh tinh để nh́n vào cốt tủy của các tôn giáo và rồi mới thấy cần bao dung nhau.
Trả lời một câu hỏi rằng có thể nào một người vừa là tín đồ Ki Tô Giáo (Christianity, c̣n dịch là Cơ Đốc Giáo, hay Thiên Chúa Giáo), vừa là Phật Tử được không, Đức Đạt Lai Lạt Ma đă trả lời:
“... Tôi đă trả lời câu hỏi này một cách gián tiếp khi tôi nói rằng niềm tin vào một Đấng Sáng Tạo có thể đi kèm với sự hiểu biết về Tánh Không. Tôi tin có thể bước đi trên đường tâm linh và ḥa hài Ki Tô Giáo với Phật Giáo. Nhưng khi tới một mức độ chứng ngộ nào đó, sẽ phải cần lựa chọn giữa 2 con đường này. Tôi mới đây đă có loạt thuyết giảng tại Mỹ và một trong những thuyết giảng này là về sự kham nhẫn và bao dung. Vào cuối buổi thuyết giảng, có một nghi lễ để lập Nguyện Bồ Tát. Một linh mục Ki Tô Giáo trong hội trường muốn lập nguyện này. Tôi mới hỏi vị đó rằng, vị đó có quyền tự quyết định như thế không, và rồi vị này trả lời rằng có quyền đó, dĩ nhiên, vị này có thể lập nguyện, và vẫn là một Cơ Đốc Nhân.”
Đạo Phật đă vào Hoa Kỳ với ḷng từ bi như thế. Và Đức Đạt Lai Lạt Ma là hiện thân của ḷng từ bi chân thật.
Ḷng từ bi đó của ngài là điều mà ngài thể hiện thực sự. Hăy nh́n xem cách ngài đối xử với dân Tây Tạng: ngài đă từ bỏ vai tṛ lănh đạo chính trị, để chỉ thuần tuư giữ vai tṛ người thầy dạy đạo. Không ai có thể ép ngài phảỉ từ bỏ vai tṛ chính trị. Thậm chí nhiều vị lănh đạo cộng đồng Tây Tạng lưu vong thỉnh nguyện rằng ngài cần phải ngồi trên ngai vàng muôn năm trường trị. Nhưng không, quyền lực chính trị chỉ là phương tiện để cứu dân, cứu nước – khi thấy cần từ bỏ là từ bỏ liền, và ngài đă thiết lập ngay một nền dân chủ, cho bầu cử tự do để chọn lên một vị Thủ Tướng Tây Tạng lưu vong. Chính Đức Đạt Lai Lạt Ma đă xóa bỏ định chế 400 năm trên ngôi lănh đạo của dân tộc Tây Tạng.
Đó là một sự hy sinh hiếm hoi: xóa sổ một định chế lănh đạo tôn giáo đă có truyền thống nhiều trăm năm. Và Đức Đạt Lai Lạt Ma đă làm một điều tuyệt vời như thế.
Hôm Thứ Năm 07-7-2011, các vị dân cử Hoa Kỳ đă đón ngài tới ṭa nhà quốc hội, đă ca ngợi Đức Đạt Lai Lạt Ma như một cảm hứng toàn cầu, trong khi thúc giục Tổng Thống Barack Obama hăy ḱnh với Trung Quốc để gặp vị lănh đạo tinh thần Tây Tạng lưu vong.
Chủ Tịch Hạ Viện Hoa Kỳ John Boehner, nhân vật quyền lực cao hàng thứ 3 Hoa Kỳ, theo Hiến Pháp Mỹ, đứng bên cạnh Đức Đạt Lai Lạt Ma và nói, “Cuộc đời ngài đă làm điển h́nh cao thượng cho các nước như chúng ta đang hoạt động để lan trải tự do, bao dung và tôn trọng phẩm giá con người.”
Đức Đạt Lai Lạt Ma kể lại về cách Trung Quốc trong năm 1954 đưa ngà́ tới Bắc Kinh để dự Đại Hội Đại Biểu Nhân Dân Toàn Quốc đầu tiên, và về cách sau này ngài quan sát quốc hội Ấn Độ dưới thời Thủ Tướng Jawaharlal Nehru.
Đức Đạt Lai Lạt Ma cười, kể lại, “Tại Bắc Kinh, Quốc Hội họp lặng lẽ. Trong khi ở Ấn Độ, quốc hội họp ồn ào, và các dân biểu cứ ưa thích chỉ trích nhau. Tôi có rất nhiều ấn tượng tốt đẹp về hệ thống dân chủ này, nghĩa là tự do phát biểu, tự do nói, ai cũng b́nh đẳng cả.”
Phải chi ai cũng học được điều này: Tự do và dân chủ là sản phẩm của từ bi và bao dung. Bởi v́ có từ bi mới biết thực sự tôn trọng người khác, mới mong muốn làm người khác hạnh phúc.
Từ bi là ch́a khóa vậy. Một lần, Đức Đạt Lai Lạt Ma kể về một vị sư già, sau khi bị nhà nước CSTQ giam tù 20 năm, đă vượt biên trốn sang Ấn Độ. Đức Đạt Lai Lạt Ma hỏi vị sư già này, rằng trong 20 năm tù kia, nhà sư lo sợ điều ǵ nhất. Vị sư già trả lời, rằng trong 20 năm trong tù lúc nào cũng chỉ lo sợ có mỗi một điều: chỉ sợ rằng ḿnh mất đi Bồ Đề Tâm, chỉ sợ có khi nào khởi lên ḷng oán giận các cai tù, chỉ sợ có khi nào ḷng ḿnh khởi lên căm thù... Chỉ sợ ḷng ḿnh không giữ được từ bi, nhẫn nhục...
Trong một buổi họp báo tại Vancouver, Canada vào tháng 9-2006, ngài nói, “Đă tới lúc phải giáo dục mọi người, hăy ngừng mọi tranh căi nhân danh tôn giáo, văn hóa, quốc gia, hệ thống kinh tế hay chính trị dị biệt. Chiến tranh ḱnh nhau chỉ vô ích. Chỉ là tự sát thôi.”
Địa cầu này quả nhiên đă trở nên quá hẹp, mà không bao dung nhau là tất sẽ đẩy nhân loại dần tới chỗ hủy diệt.
Tấm ḷng bao dung của ngài c̣n thể hiện qua câu nói trong bài phỏng vấn của báo The Daily Telegraph năm 2006, “Tôi không muốn chiêu dụ người khác cải đạo sang Phật Giáo -- tất cả các tôn giáo lớn, khi được hiểu đúng đắn, có cùng một khả thể cho sự tốt đẹp.”
Nhưng, tuy từ bi và bao dung như thế, Đức Đạt Lai Lạt Ma vẫn nói rơ các dị biệt tôn giáo. Ngài nói trong bài Diễn Văn Buổi Tối Lễ Nhận Giải Nobel, nơi trang 115:
“Đạọ Phật không chấp nhận lư thuyết về Thượng Đế, hay một đấng sáng tạo. Đạọ Phật giảỉ thích rằng, trong tận cùng, hành động của chúng ta mới là đấng sáng tạo... Từ một điểm nh́n, Đạo Phật là một tôn giáo, từ điểm nh́n khác th́ Đạo Phật là khoa học về tâm thức và không phải là tôn giáo. Đúng ra, Đạo Phật có thể là một chiếc cầu giữa 2 điểm nh́n này.”
Từ bi và bao dung, nhưng vẫn trí tuệ tuyệt vời. Đó là hiện thân của Đức Đạt Lai Lạt Ma vậy.