DUY CHỈ TRI KIẾN PHẬT
QUÁN TRIỆT V̉NG DUYÊN SANH
Tịnh Minh soạn dịch từ Pháp Thoại Pháp Cú
Thuở nọ, Trưởng lăo Ma-ha Ca-diếp (MahàKassapa) ẩn tu trong hang động Pi-pa-li (Pipphali). Một hôm, sau khi khất thực một ṿng quanh thành Vương-xá, ngài trở về tịnh xứ thọ trai rồi tham thiền, quán niệm. Ngài dùng thiên nhăn quán sát tất cả chúng sanh: tinh cần hay phóng dật, dưới nước hay trên khô, trong núi hay ngoài g̣, hiện c̣n hay đă mất.
Bấy giờ Đức Thế Tôn đang an trú tại tu viện Trúc Lâm, Ngài cũng dùng thiên nhăn quán sát thế gian và thấy Ma-ha Ca-diếp, đệ tử vĩ đại của Ngài đang dốc tâm quán niệm cảnh sinh diệt của chúng sanh, Ngài nói:
- Nhận thức về cảnh sinh diệt của chúng sanh không thể lănh hội được. Chúng sanh luân chuyển từ hiện hữu này sang hiện hữu khác và luôn có khái niệm mới trong bào thai của người mẹ mà không có nhận thức của người mẹ hay người cha, và nhận thức đó không thể nắm bắt được. Ca-diếp, tri kiến của ông chưa được sâu sắc lắm, chưa có thể quán triệt được chúng đâu. Chỉ tri kiến của chư Phật mới biết và thấy được toàn bộ quá tŕnh sinh diệt của chúng sanh.
Nói xong, Ngài phóng quang sáng ngời và hiện thân rực rỡ trước mặt Ca-diếp, đọc kệ:
“Nhờ diệt trừ phóng dật,
Người trí hết ưu phiền,
Lên lầu cao trí tuệ,
Nh́n chúng khổ triền miên,
Như người hiền trên núi,
Nh́n đám ngu đất liền.”
(PC. 28)