CUỘC KHỦNG HOẢNG HIỆN ĐẠI
(SUR LA CRISE CONTEMPORAINE)
Nguyên tác Anh Văn: Krishnamurti
Dịch ra Pháp: Carlo Suarès
Chuyển ngữ: H.T. Thích Trí Chơn
Thế giới hiện nay đang lâm vào cảnh khủng hoảng thật trầm trọng chưa từng có. Qua nhiều thế kỷ, nhân loại đă từng trải qua biết bao cơn khủng hoảng, nào khủng hoảng xă hội, khoảng hoảng quốc gia, khủng hoảng chính trị. Mỗi lần có cuộc khủng hoảng xăy ra như thế là nền kinh tế không tránh khỏi sự sụp đổ, xă hội bị xáo trộn, và c̣n gây nên nhiều biến cố khác. Mọi đều ai cũng biết rơ.
Nhưng cuộc khủng hoảng ngày nay, không như các cuộc khủng hoảng trên. Nó khác hẳn, trước tiên v́ nó không phải là cuộc khủng hoảng tiền tệ hay vật phẩm mà là cuộc khủng hoảng về ư tưởng. Nó nằm trong phạm vi đào tạo những tư tưởng. Thật vậy, chúng ta đang chiến đấu cho những học thuyết chủ nghĩa. Khắp nơi trên thế giới đều phơi bày cho chúng ta thấy sự giết người như một phương tiện để đạt đến những mục tiêu luân lư; đó là điều mà ngàn xưa chưa từng có.
Quan niệm xưa cho tội ác là một điều xấu, giết người là vi phạm quyền sống của kẻ khác, nhưng ngày nay người ta cho sự sát hại một cá nhân hay một số người là hành động hợp lư, v́ kẻ mưu sát cũng như nhóm người chủ trương giết chóc ấy, quan niệm rằng chính đó là phương tiện để đạt tới cứu cánh lợi ích cho nhân loại.
Chúng ta hy sinh hiện tại cho tương lai, và xem các phương tiện dù tàn ác đến đâu cũng không mấy cần thiết, miễn chúng ta tin rằng cứu cánh của chúng ta là toàn thiện. Tóm lại, chúng ta tin chắc rằng cần phải dùng những phương tiện tàn bạo nhất mới có thể thu đặng những thành qủa tốt đẹp, và chúng ta dùng danh nghĩa và lư tưởng để biện minh cho những phương tiện đó là chính đáng.
Trước kia các cuộc khủng hoảng phát minh bởi sự khai thác những tài nguyên và bóc lột khả năng con người. Hiện tại khủng hoảng v́ sự lạm dụng các học thuyết chủ nghĩa, nên càng khốc hại, nguy hiểm và phá hoại hơn. Ngày nay, chúng ta ai cũng đều thấy rơ lợi khí của tuyên truyền. Sự dùng chủ nghĩa học thuyết để lôi cuốn, cải đổi tư tưởng quần chúng này là một trong những tai họa lớn nhất cho nhân loại. Chúng ta thấy điều đó đă xảy ra khắp nơi. Con người không quan trọng, đảng phái chủ nghĩa mới đáng kể. Cá nhân không có một chút giá trị ǵ. Chúng ta có thể tàn sát hàng triệu người để mong đạt đến mục đích của chúng ta, rồi chúng ta lại đưa ra chiêu bài chủ nghĩa để bênh vực cho những hành động dă man đó là chính đáng.
Chúng ta đề ra những lư thuyết chủ trương hay ho để biện minh cho mọi hành động bạo tàn phi luân của chúng ta, thật là điều chưa từng thấy. Điều ác luôn luôn là điều ác, không bao giờ nó đem lại kết quả thiện. Chiến tranh không phải là con đường dẫn đến ḥa b́nh. Nó có thể dâng hiến cho chúng ta những lợi ích tầm thường, chẳng hạn những chiếc phi cơ tối tân hơn, nhưng chiến tranh sẽ không bao giờ mang lại ḥa b́nh cho chúng ta. Tuy nhiên, chiến tranh vẫn được tinh thần con người ngày nay cổ vũ xem như phương tiện thích đáng để kiến tạo ḥa b́nh. Và khi nào chúng ta có ư niệm dùng chiến tranh để giải quyết các vấn đề nhân sinh, tưởng lúc ấy chúng ta khó tránh khỏi gây nên những cuộc khủng hoảng trầm trọng.
Cũng c̣n nhiều nguyên nhân khác đă tạo nên các cuộc khủng hoảng chưa từng có trên. Một trong những nguyên nhân đó là bởi chúng ta quá chú trọng đến những thú vui cảm giác, của cải riêng tư, danh vị đẳng cấp và các phù hiệu chúng ta mang bên ngoài: chúng ta tự xưng nào là tính đồ Hồi giáo, Ấn độ giáo, nào là đồ đệ của Các Mác (Cộng Sản), hoặc nhiều danh từ khác nữa. Chúng ta đă để ư nhiều đến những điều đó. Nói khác đi là con người chúng ta ngày nay hoàn toàn bị chi phối bởi ḷng ham muốn những dục lạc, những tư sản tạo nên do sức cần lao trí óc hoặc chân tay của chúng ta.
Chúng ta tham đắm vào những của cải vật chất đó đến nỗi chúng ta có thể bắn giết, đâm chém tiêu diệt lẫn nhau v́ chúng nó. Bởi thế, hiện tại chúng ta như đang nằm ở trên bờ vực thẳm. Tất cả những hành động xấu của chúng ta đă đưa chúng ta đến đó. Mọi chủ trương (hoạt động) chính trị và kinh tế nhầm lẫn của chúng ta chắc không tránh khỏi xô chúng ta rơi vào hố sâu hỗn loạn và khổ đau.
Vậy th́, với cuộc khủng hoảng chưa từng có này, chúng ta buộc phải có những hành động thật hy hữu mới mong cứu văn được mọi t́nh thế. Chúng ta phải can đảm làm một cuộc cải cách nội tâm mạnh mẽ như hành động của người ráng sức nhảy vượt qua một miệng hố. Và phải tự sửa đổi tức th́. V́ cuộc khủng hoảng chưa từng có, nên chúng ta cần phải có những hành động thật đại dũng. Trong vấn đề cải thiện cá nhân, chúng ta nên thực hành tức khắc, không thể hẹn chờ thời gian được. Nó phải thực hiện ngay bây giờ, không nên để đến ngày mai, v́ ngày mai là vô thường thay đổi.
Nếu chúng ta có ư nghĩ đợi đến ngày mai mới cải thiện, tức chúng ta không tránh khỏi rước lấy sự hỗn loạn và măi măi rơi vào t́nh trạng suy sụp. Nhưng có thể sửa đổi bây giờ không? Chúng ta có thể tự ḿnh hoán cải hoàn toàn tức khắc ngay giờ phút hiện tại không? Tôi chắc rằng có thể được lắm.
Cuộc khủng hoảng thật trầm trọng, và chúng ta chỉ có thể đạt đến kết qủa trên bằng cách phải cải thiện những ư niệm của chúng ta. Sự cải thiện này, chúng ta phải tự ḿnh thực hành lấy, chứ không thể nhờ thiên hạ, sách vở hay các tổ chức nào ngoài chúng ta làm giúp được. Mỗi chúng ta phải tự thực hiện sự sửa đổi ấy. Chỉ có như vậy, chúng ta mới mong xây dựng được một tổ chức mới, một xă hội mới, trong đó con người sống không c̣n khiếp sợ trước viễn tượng của những cuộc khủng hoảng suy sụp đang diễn tiến khắp nơi như hiện nay. Và sự cải thiện này chỉ có thể thực hiện khi mỗi cá nhân chúng ta bắt đầu biết tự giác lấy ḿnh trong mỗi t́nh cảm, lời nói, việc làm và ư nghĩ.
Trích tác phẩm Pháp ngữ “La Premièreet Dlernière Liberté”
(Sự Giải Thoát Đầu Tiên và Cuối Cùng)