Thư ṭa soạn số 44
(tháng 07.2015)
NGƯỜI CAO QUƯ
Thời tiết mùa hè năm nay bất thường. Đă có những ngày quá oi bức, và cũng có những ngày lù mù, không mưa không nắng, gió se lạnh. Khí hậu đôi khi cũng tác động vào ḷng người, khiến họ dễ bẳn gắt, khó chịu. Những người đă nuôi dưỡng từ lâu sự kỳ thị, thành kiến, hay tỵ hiềm nào đó, có thể bị thời tiết nóng bức châm ng̣i cho sân hận và sự bạo động. Đă có những cuộc khủng bố đơn phương hoặc nhân danh tổ chức (thế tục hay tôn giáo) diễn ra khắp hành tinh trong những tháng năm qua. Thực ra, các phiền năo từ tâm chúng ta không chờ đợi thời tiết: chúng có thể dấy khởi bất cứ lúc nào, một khi có điều kiện thuận hay nghịch, tương ứng với bản chất của chúng. Tham danh, hám lợi th́ dù khoác mặc lớp áo sang trọng rực rỡ nào, cũng chỉ là vẻ hào nhoáng của một đời sống nội tâm rỗng tuếch. Ganh ghét kẻ trên, hận thù kẻ dưới, chứng tỏ ḿnh thấp kém, bất tài, không thể vượt khỏi kẻ khác, và không có vị trí thích hợp nào cho ḿnh trong nấc thang cuộc đời. Bảo thủ (giáo điều, tín lư…), say mê (chủ thuyết, ư hệ…) một cách cuồng tín, không chút lư trí suy xét nào, cho thấy một tâm trí cạn cợt, nhỏ nhoi. Tâm nhỏ nhoi, trí cạn cợt, mà mang gươm mang súng th́ chỉ biết giết người, hại vật; mang chức vụ và quyền hạn cao th́ chỉ có phá hoại tập thể và chèn ép những cá nhân khác.
Vậy th́, để mang lại hạnh phúc cho tha nhân, và để có niềm an lạc thực sự cho ḿnh, phải chăm sóc tự tâm trước: Quên cái danh th́ tự khắc sẽ được an vui. Quên ḿnh đi th́ kẻ khác ắt có hạnh phúc. Vui với thành công của người th́ niềm vui tăng măi. Thương yêu tất cả th́ ḷng hóa vô biên. Tâm lớn, trí sâu như trời cao biển rộng mới có thể dung chứa muôn người, muôn vật; mà người hay vật cũng nhờ đây tăng ích. Cởi mở, bao dung th́ đi đến đâu, không gian mở ra đến đó. Co rút, cục bộ th́ dù ngồi một chỗ, vẫn làm choáng lối, chật đường, ngăn trở kẻ khác. Không phải sinh ra với màu da, sắc tộc, chủng loại, gia đ́nh… ấy th́ chúng ta hiển nhiên trở thành cao sang quyền quư, hay thấp kém hạ liệt. Không phải mang chiếc áo đó, đội chiếc măo kia, ngồi nơi ghế nọ, mà chúng ta trở nên thánh thiện, cao cả. Chỉ khi nào tâm niệm, lời nói, hành vi hoàn toàn hướng thiện, lợi tha th́ mới thực sự là cao quư. (*)
Ngồi một chỗ, lắng tâm, quan sát. Chúng ta làm ǵ khi bốn mùa đắp đổi, đến-đi? Lăng xăng sắm sửa áo mới. Xây cất lầu đài tráng lệ nguy nga. Tiệc tùng thiết đăi, kéo ghế mời nhau hay tranh nhau kéo ghế. Uống trà, thưởng hoa, tán gẫu thiên hạ sự… Lá vàng vương vất trên nền cổ mộ. Mưa bay lất phất những đêm đông dài. Rộn ràng tiếng cười câu nói. Thổn thức giọt lệ tràn mi. Đi qua từng vùng trời lạ, t́m hoài dấu vết nhạn bay. Ngồi im, động giấc mơ huyền… Ngoài hiên, bên ṿm cỏ dại, biêng biếc sông xanh. Cuối băi bờ kia, vươn một cành sen trắng.
____________
(*) Ư kinh Pháp Cú (Dhammapada, Verse 43)
|